طراحی سونا با استفاده از مصالح مختلفی قابل انجام است. چوب به دلیل انتقال حرارت بسیار کم و ایجاد فضای سنتی مناسبترین متریال در ساخت و طراحی سونا محسوب میشود، به همین دلیل انتخاب چوب مناسب برای سونا یکی از بزرگترین دغدغههای طراحان سونا است. به طور طبیعی چوب ترمووود سازهای مناسب و همه کاره برای استفاده در فضاهایی با رطوبت بالا همچون سرویس بهداشتی، استخر و به خصوص سونا است. چوب طبیعی پس از ترمو شدن مقاومت و استحکام بالایی پیدا کرده و معایب چوب معمولی را ندارد. به همین دلیل امرزه از آن در تمامی زمینههای ساختمانسازی اعم از طراحی داخلی و خارجی استفاده میشود. علاوه بر استحکام بالا، رطوبت پایین این چوب یکی از مهمترین ویژگیهای آن میباشد. همچنین ویژگی عدم جذب آب و مقاومت در برابر رطوبت و پوسیدگی ترمووود، آن را از نفوذ حشرات و قارچ و کپک مصون میدارد. ترمووودها بر اساس مواردی مانند مناسب بودن گرهها، ساختار الیاف، سن درخت و رطوبت چوب در دو دسته کلی نرم چوب و سخت چوب قرار میگیرند. چوبهای نرم به دلیل آن که تراکم کمتر، فیبر و سلولز سبکتری دارند، گرما را جذب نمیکنند و درنتیجه خیلی داغ نمیشوند و باعث ایجاد سوختگی در زمان نشستن و یا راه رفتن روی آن نمیشود. در مقابل چوبهای سخت به دلیل این که خیلی سریع گرم شده، دمای سطح چوب بالا میرود و در نتیجه احتمال سوختگی به هنگام راه رفتن یا نشستن روی آن وجود دارد، قابل استفاده در طراحی سونا نیستند.
لازم است بدانید چوبی مناسب تر است که با توجه به رطوبت دائمی محیط سونا مقاومت کافی و هم چنین دوام لازم در برابر تاب برداشتن در اثر حرارت بالا را داشته باشد. چوب سدر یا سدار، چوب زبان گنجشک، چوب نمدار، چوب صنوبر، چوب درخت شوکران، چوب درخت نراد انتخاب مناسبی برای سونا به شمار می آیند. هر چه مقدار رطوبت چوب ترموود به صفر نزدیک تر باشد دوام و کارایی آن در اتاقک سونا بالاتر میرود. مثلا از چوبهای با رطوبت بیشتر از %10 نمیتوان استفاده کرد. رطوبتهای بالاتر امکان بروز مشکلاتی مانند پیچ خوردن و جمع شدن چوب ترموود استفاده شده در سونا را افزایش میدهد. بهتر است در ساخت اتاق سونا خشک به جای استفاده از چوب های سخت و پهن برگ از چوب های نرم و سوزنی شکل استفاده شود. در مقابل برخی چوب های نرم در برابر حرارت بوهای خوشایندی از خود منتشر می کنند. بهترین گزینه برای انتخاب چوب ترمو وود جهت ساخت اتاق سونا خشک چوب درخت سرو و صنوبر است. البته جهت ساخت سونا خشک می توان از گزینه های دیگری مانند ترمو وود سکویا و ترمو وود کاج استفاده کرد. چوب های ترمو وود خانواده سخت چوب ها در معرض گرما زودتر آب شده و ترد و شکننده می شوند.
ویژگیهای ترمووود و کاربرد آن در طراحی سونا خشک و بخار
با توجه به ثبات ابعاد، مقاومت بالا در برابر رطوبت، رسانا نبودن چوب و ویژگی عدم امکام نفوذ حشرات میتوان گفت ترمووود ویژگی های بسیاری دارد ولی بارزترین آن ها را میتوان به صورت زیر بیان کرد:
- دوام و ثبات ابعاد
یکی از نکات بسیار جالب در مورد ترموود، بحث ثبات ابعاد آن است. در حقیقت پس از فرآیند ترمو درصد رطوبت چوب به حدود ۴ تا ۶ درصد کاهش می یابد و این بدان معنی است که جذب رطوبت توسط چوب و نیز تبادل حرارت چوب با محیط اطرافش بسیار کم خواهد بود. در نتیجه چوب حاصله دارای ابعاد ثابت بوده و احتمال ترک خوردگی آن نیز از بین میرود. خاصیت عایق بودن الوارهای چوب ترمو باعث میشود به راحتی در مکانهای مرطوب بدون وجود نگرانی از آسیب زدن به بدن و پوست و ایجاد سوختگی در بخشهای مختلف سونا خشک از جمله ساخت سکوها، کفپوش، سقف و … مورد استفاده قرار گیرد.
- مقاوم در برابر پوسیدگی و حمله حشرات
به دلیل حذف بخش اعظم سلولز در روند تیمار حرارتی، چوب ترمو دیگر حاوی مواد مغذی مناسبی نیست که باعث رشد قارچ ها و پوسیدگی آن شود. از این لحاظ ترمووود مناسبترین چوب برای محیط مرطوب سونا است. محیطی که احتمال رشد قارچ و کپک در آن بسیار بالاست.
- فاقد صمغ بودن و بهداشتی بودن آن
سونا از جمله مکانهایی است که در آن رعایت بهداشت و برخورداری از استانداردهای لازم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. لازم به ذکر است که چوب ترمو، یکنواختی فوق العادهای دارد و سراسر آن یک رنگ و یک حالت است، رنگ قهوهای تیره این محصول از طرفداران بسیاری برخوردار است و زیبایی خاصی را به محیط میبخشد. عدم استفاده از رنگهای شیمیایی، به دلیل آن که مواد شیمیایی موجود در رنگها در اثر حرارت واکنش نشان داده و ایجاد حساسیت می کند بسیار مهم است. همانطور که گفته شد رنگهای ترمووود طبیعی بوده و در صورتی که از چوب ترمو مناسب استفاده شود هیچ نیازی به رنگ آمیزی برای افزایش ماندگاری آن ندارد. البته در مواردی می توان از رنگهای پایه آب مناسب ترمووود استفاده کرد.
- عایق حرارتی است.
- اجرای آن ساده است.
- رنگ ثابت و یکنواختی دارد.
- سبکتر از چوب معمولی است.
- عاری از هر گونه مواد شیمیایی است.
- در برابر پوسیدگی مقاومت بالایی دارد.
- جلوۀ زیبایی به فضای داخلی میدهد.
- در برابر خمش یا تغییر شکل مقاوم است.
- محصولی طبیعی و سازگار با طبیعت است.
- رطوبت آن ۵۰% کمتر از چوب معمولی است.
- مواد مغذی برای رشد قارچ، باکتری و حشرات ندارد.
از نظر روش تولید
- ترمو- اس (Thermo-S): حرف S از کلمه Stability به معنای ثبات و پایداری میآید و این نوع چوب ترمو در برابر شرایط محیطی مقاومت دارد. در این روش برای بالا بردن مقاومت چوب، تا دمای ۱۸۰ درجه سانتیگراد به آن حرارت می دهند. گونه سوزنی این نوع چوب برای ساخت محیط های داخلی ساختمان ها مانند سونا، اتصالات در محیط خشک، مبلمان داخلی، در و پنجره و نوع پهن برگ آن برای اتصالات در هر نوع شرایط آب و هوایی همچون سونا، کف پوش ها و مبلمان فضای شهری کاربرد دارد.
- ترمو- دی (Termo-D): در اینجا حرف D مخفف کلمه Durability به معنی دوام میباشد و دوام طبیعی محصول مورد نظر است. به همین دلیل چوب را برای افزایش استحکام در برابر شرایط میحطی تا دمای ۲۲۰ درجه سانتیگراد حرارت میدهند. این نوع چوب ترموود برای ساخت چوب نما و دیوار، سرویس بهداشتی و حمام، درب های بیرونی، تابلو چوبی مغازه، فضای مبلمان شهری و سونا استفاده میشود.